Silat en Sufi

Silat neemt in de wereld van de Oosterse Vechtkunsten een bijzondere positie in. Waar de meeste uit Azie afkomstige vechtkunsten een overwegend boeddhistisch fundament hebben, is Silat gebaseerd op Sufi, de interne Islam. Hoewel in zijn oervorm van oorsprong ongetwijfeld ouder, werd de identiteit van de Silat in Indonesia aangepast aan de daar geldende levensbeschouwing, namelijk de Islam. Geleidelijk begon de ilmu van de nagelaten Silat, van binnen aangevuld te worden met de leer en het inzicht uit verschillende stromingen van de Islam, in het bijzonder die van de Sufi.

De ilmu silat daarmee kan niet zo maar willekeurig worden doorgegeven. Begrip van het Sufi gedachtengoed Al Hulul, de neerdaling van Alloh in de mens, is belangrijk, in het bijzonder bij het vullen van de kebatinan (Silat Batin).

Daarmee is Silat bovenal een middel om de kennis van de “nenek moyang” (voorouders) door te geven.

De essentie van Silat

Traditionele Pencak Silat training in West Java bestaat uit drie zich stap voor stap ontwikkelende fasen, namelijk Olah Raga, Olah Rasa en Olah Jiwa.

'Olah Raga' betekent in het Indonesisch letterlijk: het bewerken van het lichaam, maar is de gangbare term voor “sport”. Dit is de initiële fase, waarbij de fysieke en externe aspecten van de training in de vorm van herhaalde oefening van bewegingen aan de orde komt. De beweging wordt herhaald en zich eigen gemaakt, zonder dat de feitelijke inhoud en betekenis van de beweging doordringt. De beweging wordt als het ware ‘bewust’ gemaakt, er wordt nog nagedacht bij het maken van de beweging. Door herhaalde oefening wordt de beweging geleidelijk vloeiender.

In de volgende fase van ‘Olah Rasa’, letterlijk het bewerken van het gevoel, wordt een diep “gevoel” voor de beweging ontwikkeld, die er voor zorgt dat de beweging intuïtief wordt op het moment dat hij nodig is. De beweging wordt als een tweede natuur.

In de laatste fase van ‘Olah Jiwa’, letterlijk het bewerken van de geest, is de beoefenaar vrij om te spelen, binnen het raamwerk van een systeem dat geen geheimen meer heeft. De onderliggende logica van de beweging is het lichaam eigen gemaakt, is geïnternaliseerd in het lichaam en wordt een drijvende kracht die in staat stelt zich aan te passen aan immer veranderende situaties.

In essentie is training van het fysieke lichaam niet een doel op zichzelf, maar de basis voor de ontwikkeling van een verhoogde gevoeligheid die op zijn buurt kan leiden tot spiritueel bewustzijn (“de bewegingen van de mens worden als een potlood in de hand van God”). Onafgebroken training van het fysieke lichaam kan leiden tot de hoogste fase van Olah Jiwa waar men een diep inzicht en kennis verwerft over de eigen ‘zelf’. Binnen de Silat is het lichaam geen beperking voor zelf-kennis of zelf-realisatie, maar vormt zij juist het vehikel en de bron om dat te bereiken.

Pencak Silat behelst meer dan uitsluitend fysieke training of training van het fysieke lichaam. Het fysieke lichaam is zowel het huis van het innerlijke-zelf als het vehikel waarmee dit zichzelf tot uitdrukking brengt. Het doel van fysieke training is het verkrijgen van een lichaam dat in zijn bewegingen de spirituele krachten weerspiegelt die het lichaam bezitten. Zelf-verdediging is niet mogelijk zonder het ‘zelf’ eerst te kennen.